Uzun, şoförlerin sorunları Ankara gündemine taşıdı

Bartın Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Özcan Uzun, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu önderliğinde Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu İl Temsilcileri Toplantısı'nda şoför esnafının sorunlarını yetkili mercilere iletti.  Bartın Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Özcan Uzun, Ankara'da üst düzey bazı temaslarda bulunarak esnafın sorunlarını yetkili mercilere iletti. Başkan Uzun, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Genel Başkanı Fevzi Apaydın, Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Genel Başkan Vekili Halit Yılmaz, Başkan Vekili Mehmet Yiğiner ile Şoförler ve Otomobilciler Odaları Başkanlarının katılımlarıyla gerçekleşen toplantıda Bakan Karaismailoğlu ve genel başkan Apaydın'a şoför esnafının sorunlarını anlattı. Toplantının ardından bir açıklamada bulunan Uzun, il ve ilçelerde faaliyet gösteren taksi, minibüs, otobüs, servis, kamyon gibi meslek gruplarının kendilerine aktardıkları taleplerle ulaşım sektörünü genel olarak olumsuz yönde etkileyen ve çözüme kavuşması gereken temel hususlar ile önerilerini paylaştı. 15 başlıkta toplanan sorunlar ve çözüm önerilerini Başkan Uzun, şöyle sıraladı:  

 Okul Servis Araçlarının Yaş Şartı

“01.07.2023 tarihine kadar Okul servis araçlarında 15 yaş sınırı uygulanmaktadır. Mevzuat gereği servis araçları her yıl periyodik muayeneden geçmektedir. Ayrıca, servis araçları İl Belediyelerince/belediyelerce yapılan senelik denetimler sonucunda Özel izin Belgesi almaktadır. Trafik güvenliği açısından değerlendirildiğinde; bu araçlar güvenli ve trafiğe uygundur. Hal böyle iken neredeyse tamamı yurtdışından döviz karşılığı ithal edilen otobüs ve minibüs cinsi araçların sık aralıklarla yenilenmesi zorunluluğu, hem esnafımızı mağdur etmekte hem de kamu kaynaklarının israf edilmesine yol açmaktadır. Bu nedenle, geçici olarak 15 yaş olarak belirlenen Okul servis araçları yaşının 19 olarak düzenlenmesi, ekonomik sıkıntı içerisinde olan servisçi esnafını bir nebzede olsa rahatlatacaktır.  

MYK Belgesi Sorunu

 Okul servis aracını kullanan şoförlerden hem Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgesine (SRC), hem de Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu çerçevesinde alınan Mesleki Yeterlilik Belgesine (MYK) sahip olma şartı aranmaktadır. Mevcut durumda, okul servis aracı kullanan tüm şoförler, ‘mesleki yeterliliğe’ sahip olduklarını belgeleyen SRC belgesine sahiptirler. Aynı amaçla, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından verilen mesleki yeterlilik belgesinin (MYK) aranmaması, sadece SRC belgesinin aranmasının yeterli olacağı ve bu yönde bir düzenleme yapılmalıdır.    

65 Yaş Üzeri Şoförlerin Okul Servis Aracı Kullanamaması Sorunu

 SRC belgesi alma şartı geçici olarak ‘69 yaşından gün almamış olmak’ şeklinde değiştirilmiştir. Ancak Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde ‘66 yaşından gün almamış olmak’ şartı nedeni ile 65 yaşını bitiren 69 yaşından gün almamış şoförler okul servis aracı kullanamamaktadırlar. Son zamanlarda şoför bulmakta yaşanan sıkıntı aşikârdır. Bu nedenle servis taşımacılığı yapan esnafımız mağduriyet yaşamakta olup, Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde bulunan yaş şartının kaldırılması yönünde mevzuat değişikliği yapılmalıdır.   Şoförlerin Yaş Sorunu

 Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında ticari amaçlı yük ve yolcu taşımacılığı yapan, Mesleki Yeterlilik Belgesi (SRC) sürücüler için yaş sınırlamasının 31.12.2023 tarihine kadar ‘69 (altmış dokuz) yaşından gün almamış olmak’, şeklinde uygulanması hususunda geçici düzenleme yapılmıştır. Okul Servis Araçları Yönetmeliği’nin 9’ncu maddesi (a) bendinde bulunan 66 yaşından gün almamış olmak sınırlaması nedeniyle Servis taşımacılığı yapan esnafımız mağduriyet yaşamıştır. Bu nedenle Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde bulunan yaş şartının kaldırılması yönünde mevzuat değişikliği yapılmalıdır.   Çalışma Sürelerinin Uygulanmasında yaşanan Sorunlar

Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde araç kullanma ve dinlenme süreleri belirlenmiştir. Kamyoncu esnafımızın çalışma koşulları, Ülkemizin coğrafik özellikleri nedeniyle çalışma saatlerine ilişkin şartlara uyum sağlanması mümkün bulunmamaktadır. Çalışma sürelerinin esnafımız yönünden yeniden belirlenmesi gerektiği değerlendirilmiştir. (11 saat olarak önerilmiştir.)  

Yük Taşımacılığında (Ton X Km), Uygulamasına Geçilmesi

 Kamyoncu esnafı, akaryakıt, yağ, lastik, yedek parça, bakım ve onarım gibi işletme giderlerini karşılayamaz durumdadır. Sektörde büyük firmalarla mücadele etmek zorunda kalan esnaf yıkıcı rekabetin altında ezilmekte ve iş hacmi gittikçe küçülen sektörde hakkına düşen payı da alamamaktadır. Yurtiçi yolcu taşımacılığında zaman, zaman uygulamaya konulan taban fiyat uygulaması, yurtiçi eşya taşımacılığında da uygulanarak Ton x Km. esasına göre taban fiyat belirlenmeli ve bu tarife her altı ayda bir girdilerdeki artışlar dikkate alınarak yenilenmelidir.  

Araç Borçları Nedeniyle Fenni Muayenelerin Yapılmaması

Motorlu Taşıtlar Vergisi, trafik cezası vs. diğer vergi borçlarından dolayı araçların muayenesi yapılmamaktadır. Fenni muayenesi yapılamayan araç ise trafikten men edildiği için çalışamamaktadır. Ayrıca her yıl fenni muayene yaptıran ticari araçlar için fenni muayene ücretleri çok yüksektir. Diğer meslek gruplarında olmayan bu uygulamanın kaldırılması, böylece esnafımızın çalışarak borcunu ödemesi sağlanmalıdır. Araç muayene ücretlerinin daha makul seviyeye çekilmesi gerekmektedir.  

Köprü ve Otoyol Geçiş Ücretlerinin 20.00-06.00 Saatleri Arasında Yüzde 50 İndirimli Uygulanması

Özellikle işletmesi özel firmalarda olan otoyol ve köprülerin geçiş ücretleri taşımacı esnafımızın gelir seviyesine göre oldukça yüksektir. Geçiş ücretinin yük- sekliği, otoyol ve köprülerden geçen araç sayısını azaltmaktadır. Günün belirli saatlerinde geçiş ücretlerinin düşürülmesi talebi arttıracağı gibi, alternatif güzergahlarda oluşan trafik sıkışıklığını ve olası kaza riskini de azaltacaktır. Yurtiçi taşıma yapan ağır ticari taşıtlara, tüm köprü ve otoyollarda akşam 20.00’den, sabah 06.00’ya kadar geçiş ücretlerinin yüzde 50 oranında indirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.  

Yetki Belgelerinin Kapsamının Genişletilmesi

Kamyonetle yapılan taşımalarda asgari kapasite aranmamakta ancak, 3500 Kg’a kadar taşıma yapılabilmektedir. Bunu üzerine çıkılması halinde ise asgari kapasite şartı aranmaktadır. Genel olarak esnafın bir aracı mevcut olup geçimini bu araçla sağlamaktadır. 3500 kg. geçen aracı olması halinde, asgari kapasite şartı nedeniyle çalışamamaktadır. K1* Yetki Belgelerinin kapsamı genişletilerek 9.500 kilogramı geçmeyen ve eşya taşımak için imal edilmiş araçlara verilebilme imkânı sağlanmalıdır.

 K1 Yetki Belgesi Alan/Alacak Taşıma Kooperatiflerinin, Ortaklarının Araçlarını Yetki Belgesine İşletme İmkânının Sağlanması

 Mevcut durumda Kooperatifler adına alınan K yetki belgesine ortaklarının araçlarını işletememektedir. Kooperatif ortaklarının genel olarak bir aracı mevcut olup, asgari kapasiteyi sağlamaktan uzaktır. Taşıma Kooperatiflerinin bir adet özmal taşıta sahip olmaları yeterli sayılarak K1 yetki belgesi almalarına, üyeleriyle sözleşme yapmak suretiyle onlara ait taşıtları taşıt belgelerinde gösterme imkanı sağlanmalıdır. Böylece, taşıyıcı kooperatiflerin kurumsallaşması, kanundan kaynaklanan amaçlarını yerine getirebilmesi üyeleri adına yük bulma ve taşıma taahhütlerine girme teşebbüsleri sağlanabilecektir.  

Yetki Belgelerinin Devrinin Sağlanması

 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği gereğince, yetki belgelerinin üçüncü bir kişiye devri mümkün bulunmamaktadır. Mesleki faaliyetini kendi emeği ve kısıtlı sermayesi ile yerine getirmeye çalışan esnafımız, mesleğini yürütebilmek için pek çok yükümlülüğü yerine getirmek durumundadır. Ancak zaman içerisinde gerek ekonomik durumu bozulması gerekse sağlık sebepleri nedeniyle mesleğini bırakmak zorunda kalabilmektedir. Mesleki faaliyetini sürdürebilmek için yüksek fiyatlar ödeyerek yetki belgesi almak zorunda kalan esnafımızın yetki belgesini devredebilmesi imkânının sağlanması uygun olacaktır.

Okul Servis Araçlarında Kamera ve Kayıt Cihazı, Oturmaya Duyarlı Sensor Bulundurulması

Okul Servis Araçları Yönetmeliğinin 4’ncü maddesi gereğince Okul Servis Araçlarında aranan; üç nokta emniyet kemeri bulundurma, her koltukta oturmaya duyarlı sensorlu sistemler bulundurma, iç ve dış kamera ile en az otuz gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurma, iç mekânı gösteren beyaz cam kullanma, şartları,  a) 2017 model okul servis araçları için 1/7/2024,   b) 2016 model okul servis araçları için 1/7/2025, c) 2015 ve öncesi model okul servis araçları için 1/7/2026, tarihinden sonraki ilk periyodik muayeneye kadar aranmayacaktır’ şeklinde düzenleme yapılmış ise de, ertelenen tarihler geldiğinde yine aynı sorun yaşanacaktır. Bu nedenle; söz konusu zorunlulukların, üretim aşamasında araçlarda zorunlu tutulması, takılacak kamera sisteminin NVR yerine DVR olması yönünde düzenleme yapılmalıdır. Oturmaya duyarlı sensor uygulamasının yönetmelikten kaldırılması uygun olacaktır.  

Otoyollarda 12 Saat Sınırlamasının Kaldırılması

   Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Sorumluluğu Altında Bulunan Otoyollar İle Erişme Kontrolünün Uygulandığı Karayollarında Geçiş Ücretlerinin Belirlenmesi ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in ‘Geçiş ücreti sistemlerinin kullanımı’ başlıklı 10/4’ncü maddesinde ‘‘(4) Geçişi ücretli yoldan çıkış, giriş saatinden 12 saatten sonra yapılırsa, en uzun mesafe geçiş ücreti uygulanır’ hükmü mevcuttur. Ancak, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 98’nci maddesi gereğince, uzun mesafelerden gelen ve zorunlu olarak dinlenmeleri gereken veya arıza, kaza gibi nedeniyle 12 saatten fazla otoyolda kalan araçlar hakkında adı geçen yönetmeliğin 10/4’ncü maddesi gereğince işlem yapılmakta ve taşımacı esnafımız mağduriyet yaşamaktadır.   Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Sorumluluğu Altında Bulunan Otoyollar İle Erişme Kontrolünün Uygulandığı Karayollarında Geçiş Ücretlerinin Belirlenmesi ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 10/4’ncü maddesinde yapılacak bir değişiklik ile ticari araçlarda 12 saat şartının aranmaması gerekmektedir.  

Şoförlerin Oda Üyeliği

 507 sayılı yasanın yürürlükten kaldırılması ve 5362 sayılı yasanın yürürlüğe girmesi ile şoförlerin oda üyelikleri sona erdirilmiştir. Bu durum şoförlerin güvencesiz kalmasına, denetim yetersizliğine, koordinasyon eksikliğine, yetersiz şoförlerin piyasaya hakim olmasına açmıştır. Oda belgesi olmadan şoför çalıştırılmamalıdır. 5362 sayılı yasanın esnaf aleyhine olan hükümleri değiştirilmelidir. Meslek odaları mevcut durumda işlevsiz haldedir. Üyeleri ile ilgili gerek düzenleme ve gerekse denetim yetkisi bulunmamaktadır. Yasa değişikliği ile şoförlerin odalara üye olmaları sağlanmalıdır.    

Odamıza bağlı çalışan Bağkur’a tabi üyelerimiz

Emeklilik sisteminde 1999 sonrası için, eşit bir düzenleme getirilmesi istiyoruz. Kadınlarda istenilen 7200 prim gün-Erkeklerde istenilen 9000 prim gün sayısı esnafımızın yüksek olan primlerini ödeyememekte olup, bu süreç daha da uzamaktadır. Esnaflarımız kendi prim ödemelerinin yanı sıra yanlarında çalışan işçilerinin de primlerini ödemeye çalıştıklarından kendi primlerini ödemekte güçlük çekmektedirler.   Esnaf olan kadınlarda 7200 prim, erkeklerde 9000 istenen prim gün sayısının, aynı SGK ya tabi çalışan işçilerden istenilen düzeyde primlerin düşürülmesi ,ve 1999 sonrası için de yaşın kademeli arttığı bir sistem herkezi memnun edecektir. Bu şekilde düzenleme eşit bir düzenleme olacaktır.”