Valilikten orman yangınları ve anız uyarısı

Muhammet Civan

Bartın Valiliği vatandaşları anız yakma ve orman yangınları konusunda uyardı. “Orman yangınına neden olabilecek davranışlardan uzak duralım, ormanlarımızı hep birlikte koruyalım” diyen Valilik vatandaşlardan böyle bir durumda karşılaşmaları halinde Alo 177 ve 112 acili aramalarını istedi. Valilik daha öncede anız yakma konusunda Bartın Valisi Dr. Nurtaç Arslan’ın imzasıyla bir Genel Emir yayınlamıştı. İşte o Genel Emir!

“Bu Genel Emrin amacı, tarımsal üretimin ana kaynağı olan toprağın biyolojik, kimyasal ve fiziksel yapısının ve çevrenin korunarak doğal denge içerisinde toprağın verimliliğinin sürdürülebilirliği için  gerekli  önlemleri  almak, hububat tarımında  hasadı takiben toprağın  yapısına  ve  çevreye  vereceği zarar  göz  önüne  alınarak  anız yakılmasının  önlenmesi  için  alınacak  alternatif  tedbirlerle  ilgili  olarak, teknik elemanların, çiftçilerin eğitilmesini ve kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlamaktır. Bu Genel Emir yukarıda açıklanan amacın gerçekleştirilmesini sağlamak için, İlimiz mülki hudutları dahilinde anız yakılmasının önlenmesi konusunda yapılacak  alışmalar ve kontrol hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili usul ve esasları kapsar.

Yasal dayanak

16.12.1998  tarih  ve  23555  sayılı  Resmi  Gazete'de  yayımlanan  Anız  Yakılmasının Önlenmesi Hakkındaki Tebliğ (1998/26), Tarım ve Orman Bakanlığı Merkez Teşkilatı Görev Yönergesi'nin 76. maddesinin "e" bendi, c) 2872 sayılı Çevre Kanununun, Ek-1 maddesinin "c" bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Genel hükümler

Hasat edilecek ürüne ve çevreye zarar vermemek için ilgililerce, yangın tehlikesine karşı yerinde ve zamanında her türlü emniyet tedbiri alınacaktır. Ormana bitişik hububat tarlalarında, ürün sahipleri ve muhtarlar hasadı müteakip yanıcı maddelerden (anızlardan) arındırılmış 5-10 metre genişliğinde pullukla sürülmüş bant oluşturulmasını sağlayacaklar, orman  içi  ve  kenarı  tarlalarda  anız,  ot  ve  çalı  yakılmasına  engel  olacaklar,  muhtarlar  aksine  hareket edenleri Jandarma/Emniyet veya Orman İşletme Müdürlüğü birimlerine bildireceklerdir. Anız yakımının önlenmesiyle ilgili çalışmaların etkin hale getirilmesi amacıyla diğer kamu kurum ve kuruluşları ile Ziraat Odası Başkanlıklarının eğitmen talepleri İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği  Müdürlüğü  ve  Orman  İşletme  Müdürlüğü  birimlerince  derhal  yerine getirilecektir. Anız yakılması halinde meydana gelecek orman yangınları ve zararları hakkında İl Tarım ve Orman Müdürlüğü,  İl  Çevre,  Şehircilik  ve  İklim  Değişikliği  Müdürlüğü  ve  Orman  İşletme  Müdürlüğü birimlerince eğitim çalışmaları yapılacak ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 66'ncı maddesinin verdiği yetkiye  dayanılarak  alınacak  kararın  Valilik/Kaymakamlıklarca  halka  duyurulması  sağlanacaktır.  Anız yakılmasının  yasaklanması  işleminin  mahalle/köy  muhtarlıklarınca  ilan  edilmesi  sağlanacak  ve yasaklamalara uymayanlar hakkında İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğünce 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri  ve Orman  İşletme Müdürlüklerince  6831  sayılı Orman Kanununun ilgili cezai müeyyideleri uygulanacaktır. 2872  sayılı  Çevre  Kanununun  Ek-1  maddesinin  "c"  bendinde  "Anız  yakılması,  çayır  ve  meraların tahribi  ve  erozyona  sebebiyet  verecek  her türlü  faaliyet  yasaktır.  Ancak, ikinci  ürün  ekilen  yörelerde Valiliklerce hazırlanan eylem planı çerçevesinde ve Valiliklerin sorumluluğunda kontrollü anız yakmaya izin verilebilir." denilse de Valiliğimizce kontrollü anız yakılmasına izin verilmeyecektir. İl Milli Eğitim Müdürlüğünce anız yangınları ile ilgili olarak tüm okullarda öğrencilere yönelik eğitim verilecektir. Müftülüklerce camilerde okunacak hutbelerde anız yangınları konusuna yer verilecektir.  6831  sayılı  Orman  Kanunu  gereğince,  Devlet  ormanlarında  belirlenen  konaklama  yerleri  dışında gecelemek, ocak yerleri dışında her türlü ateşin yakılması ile anız veya benzeri bitki örtüsünün yakılması yasaklanmış  olup,  bu  hususun  takibi  mahalle/köy  muhtarlığı,  İl  Jandarma  Komutanlığı,  İl  Emniyet Müdürlüğü, Orman İşletme Müdürlüğü ve ilgili birimlerince yapılacaktır. Kontrol  görevlileri,  halkın  ve  mahalle/köy  muhtarlıklarının  uyarılması,  anız  yakma  yasağı  ve  tarla temizlikleri,  orman  piknik-mesire  yerleri  dışında  ateş  yakma,  konaklama  ve  gecelemeler  ile  orman alanlarında dikkatli davranılması için uyarı ve ikazlar yapacaktır.

Biçerdöver sahiplerinin anız yakılmasının önlenmesi konusundaki sorumlulukları

Operatör belgeli sürücüler, tarla ve ürün durumu ile arazi yapısını dikkate alarak anızın yakılmasına meydan vermeyecek en uygun yükseklikten biçim yapacaklardır. Kırsal  alanda  çalışan  biçer-döverler  dahil  tüm  araçlarda  yangın  söndürücü  bulundurulması  hususu İl/İlçe  Tarım  ve  Orman  Müdürlüğü,  İl  Çevre,  Şehircilik  ve  İklim  Değişikliği  Müdürlüğü  ve  Orman İşletme Müdürlükleri ile muhtarlıklarca ilgililere duyurulacaktır. Biçerdöverden kaynaklı ürün ve anız yangınlarına meydan vermemek ve ürün kayıplarını engellemek için biçerdöver sahipleri hasat başlamadan önce biçerdöverlerinin bakımlarını mutlaka yaptıracaktır.

İl / İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri ve Ziraat Odası Başkanlıkları

Çiftçi eğitimi  programlarında  geniş  bir  şekilde  anız  yangınlarına  yer  verilecek,  zararları  etraflıca anlatılacaktır.  Yapılacak  eğitim-yayım  çalışmalarında  yerel  yönetim  imkanları  ve  sivil  toplum kuruluşlarının katkıları sağlanarak çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır.

Karayolları 156. Şube Şefliği

Havayı kirleten anız yangınları zaman zaman karayollarında görüşü azaltmakta, bu durum trafik kazaları ile  can  ve  mal  kayıplarına  neden  olmaktadır.  Karayolları  156.  Şube  Şefliğince,  yol  şevlerindeki  otlar temizlenerek  yanıcı materyal  kaldırılacak,  yol  kenarlarına  anız  yangınlarının  zararlarına ilişkin  uyarıcı levhalar asılacaktır.

İl Jandarma Komutanlığı ve İl Emniyet Müdürlüğü

Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında kontrol ve devriye görevi arttırılacaktır. Yangın vukuunda ve istenildiği takdirde  yangından  etkilenen  canlı  ve  cansız  varlıkların taşınması için  araç  ve  personel yardımında bulunulacaktır. Alınan önlem ve duyurulara  rağmen anız yangınına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılmak üzere tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Anız yangınlarının zararlı etkilerinin çocuklarımız ve gençlerimiz tarafından daha iyi kavranabilmesi için eğitim müfredatında anız yangınları ve zararları konularına yer verilecektir. Yapılan çalışmalara ilişkin aylık  uygulama  raporları  Mayıs-Ekim  ayları  itibariyle  İl  Tarım  ve  Orman  Müdürlüğü  ile  İl  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

Orman İşletme Müdürlükleri

Orman  Kanununun  ilgili  maddeleri  doğrultusunda  anız  yakılmasının  yasak olduğu  yerleşim birimlerindeki  çiftçiler,  anız  yakılması  sonucu  meydana  gelebilecek  orman  yangınları  konusunda bilgilendirilecektir.  Mahalle/köy toplantıları  şeklinde  yapılacak  bu  bilgilendirmeye  İl/İlçe  Tarım  ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlükleri teknik  elemanları  da  katılacaktır.  Hasat  öncesinde,  hasat  sırasında  ve  sonrasında  yangın  duyuruları yapılarak denetimler artırılacak, yangına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır. İhbarlara,  acil  müdahale  ekipleri  oluşturularak  bu  konuda  yerel  yönetim  imkanları  ve  sivil  toplum örgütlerinin katkıları sağlanacak ve çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır. Yangına hassas bölgelerdeki tarım alanları ile orman alanları arasında, yangını önleyecek şekilde greyderle şeritler açılacaktır. Alınan önlem ve duyurulara rağmen anız yangınına sebep olanlar hakkında, anız yangınının orman alanına 4 km. mesafede  olması  halinde  6831  sayılı  Orman  Kanununun  ilgili  hükümleri  doğrultusunda  cezai  işlem uygulanacaktır. Bu durumda yasal işlem yapılmak üzere tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

Belediye Başkanlıkları

Anız yakılmasının önlenmesine yönelik olarak, Valiliğimizce yayınlanan bu Genel Emri kamuoyu ve ilgililerin  bilgilendirilmesi  için  ilan  edeceklerdir.  Belediye  mücavir  alan  sınırları  içerisindeki  anız yangınlarının söndürülmesi için itfaiye birimlerinin müdahalesini sağlayacaklardır. Anız  yangınlarına  sebebiyet  verenleri  en  kısa  sürede  belirleyerek  ivedilikle  ilgili  makamlara bildirilmesini sağlayacaklardır.

İl ve İlçe Müftülükleri

Müftülüklerce camilerde okutulması için belli bir program dahilinde anız ve orman yangınları ile ilgili hutbeler  hazırlanacak  ve  bu  hutbeler  camilerde  okutularak  anızın  yakılmaması  hususunda  bilinçli  bir toplum oluşturulmasına azami gayret gösterilecektir.

Mahalle ve Köy Muhtarlıkları

Anız  yakılmasının  önlenmesine  yönelik  olarak  Valiliğimizce  yayınlanan  bu  Genel  Emir  veya Mahalli Çevre  Kurulu  kararlarını,  kamuoyu  ve  ilgililerin  bilgilendirilmesi  için  ilan  edeceklerdir.  Anız yangınlarına  sebebiyet  verenleri  en  kısa  sürede  belirleyerek  ivedilikle  ilgili  makamların bilgilendirilmesini sağlayacaklardır.

İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü

Hasat  öncesinde,  hasat  sırasında  ve  sonrasında  yangın  duyuruları  yapılarak  denetimler  artırılacak, yangına  sebep  olanlar  hakkında  yasal işlem  yapılacaktır.  Anız  yangınlarının  önlenmesine ilişkin ilgili kurumlarla koordinasyon içinde çalışmalar yapılacaktır. Yasaklara uymayanlar hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri doğrultusunda cezai işlem uygulanacaktır. 2872  sayılı  Çevre  Kanununun  20.  maddesine  dayanılarak  2023  yılında  Kanuna  aykırılık  halinde uygulanacak  idari  para  cezaları,  1/1/2023  tarihinden  geçerli  olacak  şekilde  güncellenmiş  olup,  "Anız yakanlara her dekar için 244,09 TL idari para cezası verilir" hükmü ile "Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskun mahallerde işlenmesi durumunda ceza 5 (beş) kat artırılır" hükmü uygulanacaktır. Yapılan çalışmalara ilişkin aylık uygulama raporları Mayıs-Aralık ayları itibariyle İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne gönderilecektir.Takip ve ilan

Bu Genel Emrin; Kaymakamlıklar, Belediye Başkanlıkları ve Muhtarlıklar tarafından mahallinde umumi vasıtalarla ilan edilerek veya ettirilerek vatandaşlarımıza duyurulması sağlanacaktır. Yukarıdaki belirtilen hususlar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca yakından takip edilerek uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecektir.”