'KANSERE KARŞI İLK VE EN GÜÇLÜ ADIM:

Bartın İl Sağlık Müdürü  Uzm. Dr. Özkan Pulat, “Günümüzde kanser, hem dünyada hem de ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkmakta, ciddi bir sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci en sık ölüm nedeni olan kanser, erken dönemde tespit edildiğinde tamamen tedavi edilebilen bir hastalık olmasına rağmen, geç kalındığında ciddi sağlık ve ekonomik sonuçlar doğurmaktadır” dedi.

Bu nedenle toplumun tarama hizmetlerine erişimini artırmak ve farkındalığı yükseltmek, sağlık hizmetlerinin en önemli odak noktalarından biridir. İlimizde de bu kapsamda sürdürülen çalışmalar, Sağlık Bakanlığımızın öncülüğünde ve İl Sağlık Müdürlüğümüzün koordinasyonunda titizlikle yürütülmektedir.

Bartın İl Sağlık Müdürümüz Uzm. Dr. Özkan Pulat, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, kanserin sadece bireyleri değil, toplumun tamamını etkileyen ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu vurguladı. Dr. Pulat, birçok kanser türünün erken teşhisle  tedavi edilebildiğinin altını çizerek, bu nedenle kanser taramalarının büyük önem taşıdığını ifade etti. Kanserin ortaya çıkmasında; tütün kullanımı, yüksek beden  kitle indeksi (fazla kilolu olma), meyve ve sebzeden fakir beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ve alkol tüketimi gibi davranışsal ve beslenme ile ilgili risk faktörlerinin etkili olduğuna dikkat çeken Dr. Pulat,  kanserlerin yaklaşık üçte birinin bu risk faktörlerinden kaçınma ve mevcut kanıta dayalı önleme stratejilerinin uygulanmasıyla önlenebilir olduğunu altını çizdi.

Sağlık Bakanlığının öncülüğünde yürütülen ücretsiz kanser tarama hizmetlerinin vatandaşlarımız için çok değerli olduğunu belirten İl Sağlık Müdürümüz, ilimizde Aile Sağlığı Merkezleri (ASM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve KETEM birimlerinde bu hizmetlerin titizlikle ve özveriyle yürütüldüğünü ifade ederken, vatandaşlarımızı  taramalarını yaptırmak üzere merkezlerimize davet etti.

 “Erken teşhis hayat kurtarır. Sağlığınız için zamanında taramanızı yaptırmayı ihmal etmeyin”

 Sağlık Bakanlığının Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında:

• “Meme Kanseri Taraması
   40-69 yaş arası kadınlara, 2 yılda bir mamografi
• Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Taraması
   30-65 yaş arası kadınlara, 5 yılda bir HPV-DNA testi
• Kalın Bağırsak (Kolorektal) Kanseri Taraması
   50-70 yaş arası kadın ve erkeklere, 2 yılda bir gaitada gizli kan testi yapılmaktadır.

 Tarama Hizmet Noktaları

• Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)
• Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM)
• Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM)

Meme kanseri nedir?

Meme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücre gruplarından birinin değişime uğraması ve kontrolsüz olarak çoğalması nedeniyle oluşan tümör sonucu ortaya çıkan bir hastalık.

Kanserli doku, önce yakın çevresine sonra, memeye yakın lenf bezlerine yayılıyor. Zamanında tanı konulup tedavi edilmeyen hastalarda kanser diğer organlara yayılarak tedavisi olanaksız evreye geçiyor.

Meme kanserlerinin son yıllarda görülme sıklığı oldukça arttı. Küresel ölçekteki istatistiklere göre meme kanserinin görülme sıklığı 100000’de 40-50 civarlarında hesaplanmakta.

Bunun yanı sıra, ABD verilerine göre bir kadının hayatı boyunca meme kanserine yakalanma olasılığı 1/8 olarak ifade ediliyor. Her ne kadar ilerleyen yaşlarla beraber görülme sıklığı artsa dahi, meme kanserinden korunmanın bir takım yolları bulunuyor:

Sigara ve alkol gibi kanser yapıcı maddelerden uzak durmak, Sağlıklı beslenmek ve düzenli spor yapmak, İdeal kiloyu korumaya özen göstermek, Bebek sahibi olan anneler için ilk 6 ay emzirmek, Çok geç yaşta anne olmamak, Hormon ilaçlarının kullanımına dikkat etmek. Meme Kanseri Risk Faktörleri Kadın olmak, 50-70 yaş arasında ve menopoz sonrası dönemde olmak,

Ailesinde (anne veya baba tarafında) meme kanserine yakalanmış akrabaları olmak, (Akrabalık derecesi ne kadar yakın ve meme kanserli akraba sayısı ne kadar fazlaysa risk o kadar yükselir).

Daha önce meme kanserine yakalanmış olmak, Adet başlama yaşının erken, menopoz yaşının geç olması, Hiç doğum yapmamış olmak, İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak, Doğum yapmış fakat bebeğini emzirmemiş olmak, Uzun süreli hormon tedavisi almak, Modern şehir yaşamı ortamında yaşamak, Sigara ve tütün ürünleri kullanmak, Şişmanlık; özellikle menopoz sonrası fazla kilo almak ve doymuş yağlardan zengin gıdaları fazla miktarda tüketmek, Fiziksel aktivite azlığı.

Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Nedir?

Rahim ağzı kanseri, ‘serviks’ denilen rahim ağzında gelişen bir kanser türüdür. Bu nedenle serviks kanseri olarak da adlandırılır. Rahim ağzının yüzeyini oluşturan hücre tabakasının anormal hücrelere dönüşmesiyle ‘kanser öncülleri’ (CIN) denilebilecek hücreler ortaya çıkabilir. Kanser öncülleri erken saptanıp tedavi edilmediklerinde rahim ağzı (serviks) kanserine dönüşebilir.

Rahim ağzı kanseri, her yıl dünyada 500.000’den fazla kadını etkileyen, kadınlarda en sık görülen 5 kanser türünden biridir. Rahim ağzı kanseri evresine göre daha derin dokulara ve uzak organlara yayılım gösterebilir. Rahim ağzı kanseri, önlenebilen kanser türlerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü rahim ağzı kanserine karşı etkin koruyuculuğu nedeniyle; yetişkinlere ek olarak erkek ve kız çocuklarının da aşılanmasıyla, HPV kaynaklı hastalıklar ile rahim ağzı kanserinin önümüzdeki yüz yıl içinde ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.

Kalın Bağırsak  Kanseri Nedir?

Sindirim sistemi organlarından biri olan kalın bağırsağın yaklaşık 150-180 cm’lik üst kısmında kolon, 15-17 cm’lik alt kısmında ise rektum adı verilen bölge ve bununda altında anal kanal bulunur. Kolon ve rektumda görülen kansere ise kolorektal kanser adı verilir. Kolorektal kanserlerin %90’ını kolon ve rektumda görülen poliplerden oluşturur. Yaklaşık 5-10 yıl gibi bir süre içerisinde kansere dönüşme ihtimali bulunan bu poliplerin erken dönemde fark edilerek alınması kolorektal kanser riskini önemli ölçüde azaltır.

Kolorektal Kanserlerin Görülme Sıklığı

Kolorektal kanser, tüm kanserler arasında en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Dünya genelinde erkeklerde daha sık görülen kolorektal kanserleri yine erkeklerde akciğer ve prostat kanserinden sonra üçüncü sırada yer alırken, kadınlarda ise görülme sıklığı açısından meme kanserinden sonra gelir.Öldürücü bir kanser türü olan kolorektal kanserde erken tanı ve teknolojinin gelişmesiyle yeni tedavi yöntemlerinin kullanılması, ölüm oranını azaltan faktörler arasında yer alır.

Kolorektal Kanserleri Nedenleri ve Risk Faktörleri

Kolorektal kanserinin nedenleri arasında sağlıksız beslenme gibi değiştirilebilir faktörler olduğu gibi değiştirilemeyen cinsiyet, yaşın ilerlemesi ve genetik faktörler de bulunur. Genel anlamda, kolorektal kanser nedenleri ve risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

Detaylı bilgi ve randevu için size en yakın ASM, SHM veya KETEM birimine başvurabilirsiniz.

Erken teşhis, daha uzun ve sağlıklı bir yaşam demektir. Kanserden korkmayın, geç kalmaktan korkun.

Soner Boyacı