En sık görülen zehirlenme yolu: Sindirim!

Bartın İl Sağlık Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, zehirlenmelerin en yaygın nedeninin sindirim yolu olduğu belirtilerek, özellikle ev ve bahçelerde kullanılan kimyasallar, zehirli mantarlar, bozulmuş gıdalar, ilaçlar ve alkol tüketiminin bu tür zehirlenmelere yol açtığı aktarıldı. Solunum yoluyla zehirlenmelerin ise karbon monoksit (tüp, şofben kaçakları), boya ve temizlik maddeleri gibi maddelerin solunmasıyla gerçekleştiği kaydedildi. Cilt yoluyla zehirlenmelerde ise zehirli maddelerin deri yoluyla emildiği belirtildi.

Belirtiler çok yönlü ve ciddi olabilir
Zehirlenmelerde görülen belirtiler; mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, bilinç kaybı, nefes darlığı, morarma, kalp durmasına kadar varan ciddi etkiler şeklinde sıralandı. Müdürlük, bu belirtilere dikkat edilmesi ve vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınması gerektiğini vurguladı.

İlkyardım hayat kurtarır
Açıklamada her zehirlenme türü için uygulanması gereken ilkyardım kuralları da paylaşıldı. Sindirim yoluyla zehirlenmelerde hasta kusturulmamalı, özellikle yakıcı madde alınmışsa bu işlem kesinlikle yapılmamalıdır. Bilinç kontrolü sağlanmalı ve 112 acil yardım hattı aranmalıdır. Solunum yoluyla zehirlenmelerde hasta temiz havaya çıkarılmalı, ortam havalandırılmalı ve yine acil yardım çağrılmalıdır. Cilt yoluyla zehirlenmelerde temas eden giysiler çıkarılmalı ve deri bol suyla yıkanmalıdır.

Ayrıca ilkyardım uygulayıcılarının hem kendi güvenliğini hem de çevre güvenliğini gözetmeleri gerektiği hatırlatıldı. Elektrikli aletler kullanılmamalı, yoğun dumanlı alanlarda müdahale gerekiyorsa önlem alınarak hareket edilmelidir.

Zehirlenme Nedir?

Bartın İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:

“Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.

Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir?

Zehirlenme yolları üç grupta toplanır. Sindirim yoluyla: En sık rastlanan zehirlenme yoludur. Sindirim yoluyla alınan zehirler genellikle ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkoldür.

Solunum yoluyla: Zehirli maddenin solunum yolu ile alınmasıyla oluşur. Genellikle karbon monoksit (tüp kaçakları, şofben, bütan gaz sobaları), lağım çukuru veya kayalarda biriken karbondioksit, havuz hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar, boyalar ev temizleyicileri gibi maddeler ile oluşur.

Cilt yoluyla: Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer. Bu yolla olan zehirlenmeler böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.

Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir?

Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal.

Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, kaslarda ağrı, kasılma, hareketlerde uyumsuzluk, şok belirtileri.

Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, solunum durması, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, oksijen yetmezliği nedeni ile ciltte kızarıklık, morarma.

Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, baş ağrısı, soğuk terleme, kalp durması.

Sindirim yoluyla zehirlenmede ilkyardım nasıl olmalıdır?

Bilinç kontrolü yapılır. Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır. Yaşam bulguları değerlendirilir. Kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler değerlendirilir. Kusturulmaya çalışılmaz, özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz.

Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir. Üstü örtülür. Tıbbi yardım istenir. (112) Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir; Sindirim yolu ile olan zehirlenmelerde tıbbi müdahaleye yardımcı olmak için Zehirli maddenin türü nedir? İlaç ya da uyuşturucu alıyor mu? Hasta saat kaçta bulundu? Evde ne tip ilaçlar var?

Solunum Yolu İle Zehirlenmelerde İlkyardım Nasıl Olmalıdır?

Hasta temiz havaya çıkarılır ya da cam ve kapı açılarak ortam havalandırılır. Yaşamsal belirtiler değerlendirilir (ABC). Yarı oturur pozisyonda tutulur. Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir. Tıbbi yardım istenir (112). İlkyardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır. Solunumu korumak için maske veya ıslak bez kullanılır. Elektrik düğmeleri ve diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmaz. Yoğun duman varsa hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır. Derhal itfaiyeye haber verilir (110).

Cilt Yolu İle Zehirlenmelerde İlkyardım Nasıl Olmalıdır?

Yaşam bulguları değerlendirilir. Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir. Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır. 15–20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır. Tıbbi yardım istenir (112).

Zehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları nelerdir?

Zehirlenmeye neden olan maddenin uzaklaştırılması (Kirli madde vücuttan ne kadar çabuk uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir). Hayati fonksiyonların devamının sağlanması. Sağlık kuruluşuna bildirilmesi (112).”

Haber: Muhammet Civan